مقاله درباره روزنامه نگاری

للاالل

امان از مقامات ناآگاه و ناتوان

باز هم توهین و تهدید خبرنگار

تجربه نشان داده و همچنان دارد نشان می­دهد(متأسفانه) که در کشور ما و در شرایط کنونی، شغلی نان و آبدارتر و در عین­حال ساده­تر و بهتر از داشتن مقام و موقعیت اداری و اجرایی نیست. هر چه هم بالاتر، بهتر. جایی که دیگر دست مردم به آدم نرسد. اگر هم رسید، بجای گوش سپردن و پاسخگویی مستدل، فرافکنی کردن و توجیهات بی­اساس کردن و حتی توهین و تهدید. در دوران مسؤلیت هم هر کار خرابی کردی، یا انتصاب به موقعیت بالاتر، یا تا آخر عمر مصون از پیگیری و بازخواست. شواهد کم نیستند.

طی همین یک سال گذشته، چند روزی از ماجرای توهین و تهدید یکی از خبرنگاران حاضر در نشست خبری خودخواستة معاون وزیر امور اقتصادی و رییس سازمان امور مالیاتی کشور نگذشته بود که رییس سازمان خصوصی سازی کشور هم، چون زمینة یک گفتگوی تلویزیونی را خارج از توان و یا برخلاف میل خود دید، بناگاه جلسه را ترک کرد. شاهد سوم و اخیر هم مربوط می­شود به دعوت معاون وزیر رفاه و رییس سازمان بهزیستی کشور از خبرنگاران برای انجام مصاحبه با وی در روز بیست و چهارم تیرماه سال جاری( به­مناسبت آغاز هفتة بهزیستی) و رفتار غیرمسؤلانه و برخورد نامتعارف و آمیخته به پرخاش او با خبرنگاران حاضر. دریغ از وجود یک نهاد روابط عمومی قوی در چنین سازمانهایی!

کمترین وظیفة یک مقام یا کارگزار(به­مفهوم واقعی آن)، داشتن دانش و تجربة کافی در رشته و ردة خود، آگاهی از حیطة مسؤلیت خود، تسلط و توانایی انجام آن و همچنین پاسخگو بودن در این حیطه و پذیرش و توجه به انتقادات است. اهمیت دو مورد اخیر، یعنی پاسخگو بودن و انتقادپذیری، اگر بیشتر از موارد پیش گفته نباشد قطعاً کمتر از آن نیست. چرا که علاوه بر عموم مردم، رسانه­های همگانی هم ـ به­عنوان چشم و گوش جامعه ـ مطالبه­کننده، پیگیر و رصد کنندة این دو وظیفه هستند. داشتن چشم بینا و گوش شنوا، یکی از مهمترین ابزار ریاست است.

در اینجا روی سخن با رییس سازمان امور مالیاتی کشور است. هم او که در جریان برگزاری یک نشست خبری خودخواسته و در پاسخ خبرنگاری که از او دربارة عملکرد مالیاتی یکی از نهادهای بزعم او بسیار مهم و محرمانه­ای که حتما نمی­خواسته نام آن برده شود(سپاه پاسداران انقلاب اسلامی) پرسید آیا مالیات پرداخت کرده یا می­کند(نقل به مضمون) چنان طاقت از کف بداد و از خود بیخود شد که خبرنگار را تهدید به برخورد قانونی کرد. او در واکنش به این پرسش "خطرناک"، خبرنگار را حتی تهدید کرد که چنانچه نتواند مدرکی دالّ بر نپرداختن مالیات توسط آن نهاد ارائه نماید با او چنین و چنان خواهد کرد. آخر چه کسی می­تواند انجام یا عدم انجام تعهدی را که صرفاً بین دو شخص(حقیقی یا حقوقی) وجود دارد آشکار کند جز یکی از طرفین؟ خطرناکترین وجه سخن یا پرسش آن خبرنگار می­توانست این ادعا، یا شایعه، یا حتی بگوییم این شائبه باشد که چرا فلان بخش از سپاه پاسداران مالیاتش را پرداخت نکرده؟ از این بالاتر؟ کسی با کمترین سواد و کمترین اطلاعات مربوط به مراوده و معامله و معاشرت اجتماعی در موقعیت رییس سازمان امور مالیاتی می­توانست و باید پاسخ می­داد که(مثلاً): چنین ادعایی صحت ندارد. اسناد و مدارک مربوط به دریافت مالیات از آن نهاد هم موجود است.» نه اینکه بقول پیشینیان به تریج قبایش بر بخورد و دربارة پرداخت نکردن مالیات آن نهاد مستندات بخواهد. آخر چه کسی می­تواند برای اینکه ثابت کند کسی مالیاتش را پرداخت نکرده سندی فراهم کند جز خود شخص یا سازمان امور مالیاتی کشور؟ در واقع این خود سازمان امور مالیاتی است که برای رد ادعا یا شایعه یا شائبه­ای که درباره­اش مطرح شده باید دلایل و مدارک بیاورد.

و یا باصطلاح رییس سازمان بهزیستی کشور، ناآشنا با آداب و ترتیب مصاحبه­ای که خود خواستاز انجام آن شده، از دادن پاسخ درست به پرسش خبرنگاران طفره رفته و به آنان پرخاش هم می­کند که شما مگر مفتش هستید یا وکیل؟

به هر روی، آنچه در این کوتاه­سخن بیشتر مورد توجه بوده و هست، اهمیت حریم و حرمت رسانه­ها و نمایندگان آنهاست که باید بیش از پیش توسط همة مقامات از پایین تا بالا رعایت شود و چنانچه توسط معدودی از آنان هم این حرمت شکسته شد، . . . . چنین مباد.

اگر حقوق اداری در انتصابات و عزل و نصب­ها رعایت می­شد. اگر مقامات و مدیران کشور در ردة شغلی و متناسب با تجربه و تخصص خود منصوب می­شدند. و اگر پیش از پذیرش مسؤلیت مورد نظر، و در یک دورة آموزش مقدماتی مدیریت، این دو موضوع مهم یعنی پاسخگو بودن و توجه به انتقادات و پیشنهادها، به آنها آموزش داده می­شد، اگر نیروهای آموزش دیده و باهنر و مرتبط با موضوع در ادارات روابط عمومی سازمانها به کار گرفته می­شدند، اوضاع کمی تا قسمتی بهتر از این بود. دریغ.

5/5/2582

[1] ـ چاپ شده در روزنامة رویداد امروز ـ شمارة 1688 ـ سه شنبه 17/5/1402